Hoe ga je om met emoties bij onvruchtbaarheid?

Hoe ga je om met je emoties bij onvruchtbaarheid?

Het traject van zwanger worden is een gevoelig proces. Ik denk dat iedereen het daar wel mee eens is. Maand na maand proberen, testen of je zwanger bent, wel of geen wijn drinken. Daarnaast heb je te dealen met de omgeving die je in de gaten houdt, anderen die plotseling (ongewenst en onverwacht) zwanger kunnen worden. Als zwanger worden daarbij niet vanzelf gaat en als je al langer in een (medisch) traject zit, lijkt je wereld van emoties en gevoelens wel een rollercoaster. Zo heb ik dat zelf ervaren in ons proces van het verwerken van de diagnose vervroegde overgang en wandelen in geloof voor een wonderbaby. Hoop (als afgeleide emotie van blijdschap), angst, irritatie, frustratie, verdriet en depressie. Deze gevoelens en emoties kunnen zich allemaal binnen een kort tijd afspelen.

Hoe ga je als christen om met je emoties in het proces van zwanger worden bij onvruchtbaarheid? 

Geen gevoel toelaten

De meeste mensen vinden het echter lastig om de minder leuke emoties toe te laten, zoals angst en hoop (als onderdeel van blijdschap). Logisch ook. Want alles wat niet leuk voelt of een negatief gevoel geeft, willen we van nature vermijden. Sommige mensen hebben van jongs af aan geleerd dat emoties eng zijn, of dat deze emoties iets zegt over hun identiteit. Bijvoorbeeld als je verdrietig bent als man dan is dat een teken van zwakheid. Anderen zijn bang dat het hebben van de emotie angst betekent dat ze geen geloof hebben, niet op God vertrouwen en daardoor geen wonder ‘krijgen’ van God. Woorden die je God nooit zult horen zeggen zijn ’emoties zijn verkeerd’. Je bent immers gemaakt naar zijn evenbeeld (Gen 1: 26,27)! Jezus was bewogen voor veel mensen. Hij had een groot hard en genas iedereen die tot hem naderde! Jezus zelf had ook emoties. Passages met Jezus met de emoties woede, angst, verdriet en blijdschap passeren de revue in de eerste Bijbelboeken. Emoties zijn dus Bijbels.

Je hart

Als je emoties uit de mens haalt, snijdt je daarmee ook een deel van het karakter en hart van God weg. Jij bent gemaakt om heel te zijn, naar zijn evenbeeld. Zoals Hij is, zo zijn wij op aarde (1 Joh 4: 17). Het besluiten om bepaalde emoties niet meer te voelen, zorgt ervoor dat je ook een deel van je jezelf als mens afsluit, namelijk je hart. En de Bijbel zegt: bewaar je hart boven alles, want daaruit vloeit het leven voort (Spreuk 4:23). Dus naar je hart kijken, hoe het met je hart gesteld is, dat is de bron van het leven! Als je uit verbinding treedt met je hart, creëert dat alleen maar meer problemen voor jezelf en anderen om je heen.

Mijn uitgangspunt in het proces wandelen in geloof voor een wonderbaby bij onvruchtbaarheid is dan ook dat je eerst de negatieve emoties mag gaan (durven) toelaten. Dat heeft niks te maken met of je wel of niet in geloof wandelt of hebt voor een wonderbaby. Emoties staan los van je geloof in Jezus of voor een wonder. Negatieve emoties zoals angst, verdriet, depressie en hopeloosheid zijn naar mijn mening echter noodzakelijk om ‘gevoeld te worden’. Dit zodat je daarna verder kunt in het proces naar een heel hart mèt een wonderbaby.

Leven naar wat je voelt

Als tegenhanger van ‘ik wil geen angst en depressie voelen’, kun je ook volledig opgaan in je emoties en deze je leven laten besturen. Een voorbeeld van zo’n gedachte is ‘ik voel me depressief en hopeloos, dus deze IUI poging zal ook wel niet slagen’. Deze groep mensen denken dat hun gevoel de waarheid over zaken verteld. Ze gaan als het ware op in de golf van emoties en presenteren emoties als feiten. Emoties vertellen hen hoe situaties zijn en hoe het gesteld is in het leven. Een uitdrukking die ik veelal hoor is dan ook ‘mijn emotie is mijn intuïtie, dat is mijn kompas dat aangeeft wat wel en niet de waarheid is’.

Een voorbeeld is dat je door het depressieve gevoel kunt gaan aannemen (ook in gedachte) dat het niet gaat lukken met deze IUI poging. Maar is dat de waarheid? Is de kans op slagen van een IUI poging lager omdat jij negatieve emoties voelt? Ik geloof niet zozeer dat de emotie zorgt voor een lagere kans op zwangerschap, maar de gedachte die voorafgaat aan de emotie kan zorgen voor een lagere kans. Je lichaam reageert namelijk op jouw emoties.

Zet een andere bril op

Het gevaar van het hanteren van deze copingsstijl is dat in je pijnlijke emoties bepaalde gedachten gaat opslaan, waarmee je de wereld voortaan gaat bekijken. Zoals een soort bril dat je vanuit deze pijn in gedachten creëert om situaties te interpreteren. Bijvoorbeeld dat je in de pijn van ‘jaloezie’ de gedachte kan opslaan ‘jij bent niet goed genoeg om moeder te worden’. Een ander groot gevaar is dat je vanuit je eigen emoties gedrag van anderen kunt gaan interpreteren, wat wellicht helemaal niet zo hoeft te zijn! Met miscommunicatie, spanning en onbegrip tot gevolg. Gevoelens hoeven echter geen effectieve representatie te zijn van wat er speelt in een (sociale) situatie of wat er gaande is in jouw lichaam. Als je dit eenmaal begrijpt, zal dat veel veranderen in je leven!

Gedachten creëren emoties

‘Zoals een mens denkt, zo is hij’, aldus Salomon (Spreuken 23: 7). Veel van onze emoties zijn afkomstig van onze gedachten. Van de 50.000 woorden die wij gemiddeld gezien op een dag verbruiken, is 70 % afkomstig van ons onderbewustzijn. Eenzelfde zin/gedachte herhaal je 95 % van de gevallen in je eigen hoofd. Zoals ‘ik houd er rekening mee dat ik binnenkort hoor dat zij weer zwanger zijn’. Gevoelens en emoties (en daarmee gedrag) komen voort uit deze gedachten. Daarom is het belangrijk om je eigen gedachten uit te dagen en in dialoog te gaan met deze gedachten. Wat denk je? Is dat waar? Wat zou je ook kunnen denken? Hiermee importeer je de waarheid als het ware in je hersenen. Wat daarbij kan helpen is het woord van God als leidraad voor de waarheid te nemen en de bijbehorende Bijbelteksten te mediteren. Want, je kunt je emoties beïnvloeden met de juiste gedachten! Dus als je met compassie en liefde naar jezelf kan kijken, zal je je veilig, blij en rustig gaan voelen. Wat wel nodig is om op dit punt te komen, is dat jouw emoties gevalideerd moeten worden.

Emoties toelaten

De eerste stap naar een heel hart is dus het toelaten van emoties. Het doel is uiteindelijk dat je naar de gevoelens kunt kijken en ervaren op een manier dat deze niet je leven gaan beheersen. Hoe kun je emoties voelen en toelaten? ‘Emoveren’ is het Latijnse woord voor ‘naar buiten toe bewegen’. Een emotie is dus een beweging naar buiten toe, wat voor jou aan de oppervlakte komt. Ik vergelijk emoties dan ook met golven van de zee. De golven komen op, spoelen aan wal en zijn alleen aan de oppervlakte van de oceaan. Uiteindelijk is een golf uitgespoeld en gaan ze weer liggen. Soms zijn de golven hoog, soms wat lager, vinden ze even of een langere tijd plaats. Je kunt ervoor kiezen om volledig in de golf op gaan, erop te surfen, of om deze golf voorbij te laten gaan. Weet dat golven altijd aanspoelen aan wal, en dat het voelen van emoties ook ruimte maken voor andere emoties en gevoelens!

Samen met iemand die je vertrouwt, zoals een vriend(in), kan het makkelijker zijn om emoties toe te laten of weer even met beide benen op de grond te komen. Erkenning en waardering (validatie) voor jouw emoties is nodig om verder te komen in het verwerken van negatieve en pijnlijke emoties. Maar wat ik zelf heb gemerkt in het proces van in geloof wandelen voor een wonderbaby is dat mensen om je heen -hoe goed bedoeld dan ook- veelal niet begrijpen waar je doorheen gaat als je onvruchtbaar bent. Opmerkingen als ‘je kunt beter geen hoop hebben, want dat maakt je kapot’, of ‘ik wil je niet teleurgesteld zien gaan worden’, ‘je kunt toch ook adopteren’? Zijn geen behulpzame adviezen. In ieder geval, het hielp mij niet. Als je al jarenlang probeert en weer aankomt met je verdriet, wil je dat wellicht ook niet meer delen omdat ‘je de ander niet ermee wil opzadelen’. Een lotgenoot die ook dezelfde emoties heeft doorgemaakt en weet hoe het is om onvruchtbaar te zijn, kan een veilige basis creeëren. Om je kwetsbaar op te stellen en om de emoties te durven aankijken.

SOZO

Het lijkt wellicht zo makkelijk, gewoon even een potje huilen en dan is het voorbij. Dat kan, maar meestal is dat niet het geval. Wellicht weet je niet hoe je emoties moet toelaten, of is het te eng om dit alleen te doen. Of laat je je besturen en beheersen door emoties, en weet je niet hoe je daaruit kunt komen. Wil je aan je hart werken, samen met Jezus, maar ja, hoe doe je dat dan? Als je hier hulp bij wil ontvangen, lees dan meer over SOZO Sessie. Vanuit mijn achtergrond als lotgenoot, psycholoog en pastoraal medewerker wil ik je graag verder helpen! Zodat jij verder kunt leven, in verbinding met jezelf, anderen om je heen en met Jezus!

Is het je gelukt? Congrats! Dit is het moeilijkste deel van het hele proces. Wordt vervolgd in een nieuwe blog..binnenkort beschikbaar!